ប្រវត្តិអ្នកការសែត

ប្រវត្តិអ្នកការសែត

ការស្រាវជ្រាវអ្នកដែលបានបង្កើត​​​​ឯកសារភាពយន្ត
បានធ្វើការស្រាវជ្រាវជាមុន ។

ប្រហែលអ្នកមានគំនិតដែលចង់ថតអំពីឯកសារភាពយន្ត
គឺនៅមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេបើគ្មានការស្រាវ

ជ្រាវបន្ថែមនោះ គឺយើងធ្វើការស្រាវជ្រាវអោយបានច្រើន
ថែមទៀត​ ដូចជាការស្វែងរកតាមប្រព័ន្ធអ៊ីធើណែត 
(Internat)តាមបណ្ណាល័យឬក៏តាមរយមនុស្សណាដែល
យល់ដឹងច្បាស់នូវបញ្ហាទាំងនោះ សូមកុំភ្លេច
នៅពេលដែលយើងជ្រើសរើសប្រធានបទមួយ
ណាហើយយើងត្រូវបញ្ជាក់នៅប្រធានបទនោះ

អោយបានច្បាស់ ។

ឧទាហរណ៏ោះឯកសារទេសចរណ៏នូវកម្ពុជា គឺនិយាយអំពីអ្វីដែលទាក់ទងទៅនឹងទេសចរណ៏ ។ហើយវាមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់នៅឡើយទេយើងត្រូវការធ្វើការ

សម្ភាសន៏ ប្រសិនបើគ្មានការធ្វើការសម្ភាសន៏នោះទេគេមិន

និយាយថាជាឯកសារភាពយន្តឡើយ៕
ចំពោះអ្នកមានជំនាញចំពោះអ្នកមានជំនាញវិញ
លោកបានបង្ហាញឯកសារភាពយន្តសំរាប់

អោយមនុស្សដ៏ទៃកែកំហុសមុនធ្វើការបោះពុម្ភ​​ ហើយរាល់ឯកសារទាំងអស់ត្រូវមានឯកសារយោង។

·        នៅក្នុងឆ្នាំ១៤៥៦នៅពេលដែលលោក ចូហានីស្ស 

គូថិនបឹង(Johannes Gutenbing)លោកបានបង្កើត

ម៉ាស៊ីនបោះពុម្ភ(Printing press) ហើយមុនពេល

ដែលគេបោះពុម្ភចេញជាសៀវភៅគេសរសេរផ្ទាល់

ដោយដៃសំរាប់ធ្វើជាសៀវភៅមួយក្បាល់គឺគេត្រូវការ

មនុស្សម្នាក់ដ៏សំខាន់ជាពិសេសគឺជាអ្នកបួសហើយ

លោកបានចំណាយពេលអស់ជាងដប់ឆ្នាំក្នុងការបង្កើត

សៀវភៅនោះ។

ហើយនៅសម័យនោះអ្នកដែលបានអានសៀវភៅនោះ

គឺជាអ្នកមានទើបមានលុយទិញ រីឯអ្នកក្រវិញគ្មាលុយទិញ

សៀវភៅយកមកអាន ក៏ដូចជាការសរសេរផងដែរ​ដូចឆ្នេះអ្នកក្រមិនចេះអានមិនចេះសរសេរ​។

·        ព័តមានដែលបានផ្សាយចេញមុនគេបង្អស់នៅ

លើពិភពលោកក្នុងឆ្នាំ១៥៩៤គឺនៅទីក្រុង កូឡូញ

 (Cologne)ប្រទេសអាឡឺម៉ង់(Germany) ហើយ

លោកបានសរសេរជាភាសាឡាតាំង (written in latin) 

ហើយអ្នកដែលចូលចឹត្តអានច្រើនគឺនៅប្រទេសអង់

គ្លេស លោកមានឈ្មោះថា មីគ្រូរិន្ស​ កាឡូប៊ីជិស្ស

 (Mercurius Gallobelgicus)·   នៅក្នុងឆ្នាំ១៦៦៥

គេបង្កើតសារព័តមាននៅប្រទេសអង់គ្លេសដែលមាន

ឈ្មោះថា Oxfera Gazette ហើយក្រោមមកគេបាន

ប្តូរឈ្មោះទៅជាLondon Gazette.

·        នៅក្នុងឆ្នាំ១៦២៣​​ សារព័រមានទីមួយដែលគេ

បោះពុម្ភប្រចាំថ្ងៃមានឈ្មោះថា Daily Courant នៅក្នុងឆ្នាំនោះផងដែរនៅប្រទេសអង់គ្លេសគេបានបង្កើត

ច្បាប់សំរាប់អ្នកការសែតដែលមានឈ្មោះថាច្បាប់

ការពារអ្នកកាសែត (Press Restriction Act ) ហើយត្រូវអោយអ្នកកាសែតនោះដាក់ឈ្មោះរបស់គេខាង

ក្រោមការសរសេរព័រមាន ។

·        នៅប្រទេសសហរដ្ផអាមេរិចគេបានបង្កើតសារព័តមានទីមួយ

នៅទីក្រុងមួយដែលមានឈ្មោះថា(Philadephia ភីឡាដិផ្យា)

ដោយលោក បឹនចានី ហ្រ្វាំនក្លិន(Benjamin Franklin) ហើយសារព័រមាននោះមានឈ្មោះថា Pennsy Lvania Gazette.

·        នៅក្នុងឆ្នាំ១៧៥០ មាន១៤​ (១៤  weeks news paper) គឺសារព័រមាននៅសហថដ្ផអាមេរិចដែលជាសារព័រមានរបស់

អង់គ្លេស ​ហើយបន្ទាប់មកទៀតសហរដ្ផអាមេរិចរួចផុត

ពីនឹមអាណានិគមន៏អង់គ្លេសគឺក្នុងឆ្នាំ១៧៧០​មាន៨៩ 

កាសែតហើយមាន ៣៥ ជារបស់សហរដ្ផអាមេរិច​។

·        នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៣៥ លោក ចាំម  ហ្គរដុន បីនេត្យ 

(James Gordon Bennett) លោកបានបង្កើតកាសែត

មួយឈ្មោះថា យ៉ូយ៉ក ហារឹដ (New York Herald) ដែល

បាបផ្សាយព័រមានច្រើន ។

·        នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៤១ លោក ហូរិស្ស ហ្រ្គិនលាយ(Mr Horace Greeley ) លោកបានបង្កើតកាសែតមួយដែលមានឈ្មោះថា យ៉ូយ៉ក ត្រីប៊ុន(New York Tri bune ) ហើយក៏ជាកាសែតទីមួយដែលអាចចាក់ផ្សាយបានទូទាំងប្រទេស ។

·        នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៦១គេបានបោះពុម្ភកាសែតចំនួន៦០០០ច្បាប់

សំរាប់ទីក្រុងទាំងអស់

·  នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៥១ លោក ជីអូជី ចូន្ស និង 

លោក ហិនរី រីឆ្មិន(Mr George Jones and Mr Henry Raymend)បានបង្កើតកាសែតមួយដែលមានឈ្មោះថា 

The New York Time.

·        នៅសង្រោមស៊ីវិល អាមេរិច “America civil warhad”

មានអ្នកកាសែត ច្រើនដែលធ្វើឯកសារព័ត៌មាន

នៅតាមសមរភូមិ “battle fields”គេប្រើតូរលេខ។

ពីព្រោះសង្រ្គាមអ្នកកាសែតបានសរសេសង្ខេបអោយខ្លី 

 “concise ខ្លី” ពីព្រោះមានព័ត៌មានច្រើនពីសង្រ្គាម 6កាសែតជុំគ្នា និងបង្កើតក្រសួងព័ត៌មាននៅលើពិភពលោកគេហៅថា

Associated press​ ហើយក្រសួងនេះបានផ្ញើរព័ត៌មានទី1

 នៅអីរ៉ុប European នៅក្នុងឆ្នាំ 1858 អ្នកកាសែតនៅសហរដ្ឋអាមេរិចបានពេញចិត្តចំពោះ

សារព័ត៌មានទាំងនោះប៉ុន្តែពួកគេនិយាយតែពីអ្វីដែលបានបង្កើត ប៉ុន្តែគេចង់រកអ្វីៗទាំងនោះដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់។

·        លោក ចូន បានេត(Mr Jone Bennetts )ដែលជាអ្នកបានបង្កើតHerald  លោកមិនចង់សរសេរពីការបាត់ខ្លួនរបស់លោក ដាវិត 

លីវីងកាស្តុន(Mr David Livingstone)នៅក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វច (in africa)ទាំងអស់នោះឡើយ។​ប៉ុន្តែលោកបាននិយាយថាលោកបានផ្ញើរអ្នកការសែតម្នាក់ឈ្មោះ

ថា(Mr Senry Stanley)ដើម្បីតាមរកការបាត់ខ្លួនរបស់លោកDavid 

Livingstone នោះ។

·        Mr Jones Bennetts  ជាអ្នកបានបង្កើតកាសែត

នៅទ្វីបអឺរ៉ុបដែលពេល

បច្ចុប្បន្ននេះinteractional Herald Tribune

·        នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៨៣Mr williane Readolph Herad  and Mr Joseph

Pulitzerពួកលោកបានបង្កើកNew York Jouma 

and New York World នៅក្នុងឆ្នាំ១៨៩៦មិនត្រឺមតែប៉ុណ្ណោះលោក

ទាំងពីរបានបង្កើតក្រុមអ្នកកាសែតព័ត៍លឿង

(គឺជាក្រុមអ្នកកាសែតសារព័ត៍មានដែលបានបោះពុម្ភព័ត៍មានប្លែកៗ)

ពីព្រោះលោកទាំងពីរបានដឺងអំពីព័ត៍មានទាំងអស់ ។